आजको डिजिटल युगमा, मोबाइल फोन हाम्रो जीवनको एक महत्त्वपूर्ण भाग बनिसकेको छ । प्रायः बालबालिकाको हातमा पनि मोबाइल देख्न पाइन्छ । खेल्नका लागि होस् वा पढाइका लागि मोबाइलको प्रयोग बढ्दो छ ।
तर, के तपाईंलाई थाहा छ यसको अत्यधिक प्रयोगले बालबालिकाको शारीरिक र मानसिक विकासमा प्रतिकूल असर पार्न सक्छ । मोबाइलको प्रयोगले बालबालिकाको विकासमा कसरी असर गर्छ आज हामी बताउनेछौँ :
शारीरिक विकासमा अवरोध
मोबाइलको अत्यधिक प्रयोगले बालबालिकामा धेरै समस्या निम्त्याउन सक्छ । पहिलो समस्या निद्राको कमी हो । बालबालिकाले राति अबेरसम्म मोबाइल फोन प्रयोग गर्दा सही समयमा निद्रा लाग्दैन र शरीर र दिमागले राम्ररी आराम गर्न सक्दैन । यसबाहेक लामो समयसम्म स्क्रिन हेरिरहँदा आँखामा जलन र धमिलो दृष्टि आउन सक्छ। त्यसपछि लगातार बसिरहँदा उनीहरुको मांसपेशी कडा हुन्छ । यी सबै कुराले बालबालिकाको स्वास्थ्य र विकासलाई असर गर्छ।
मानसिक प्रभाव
बच्चाहरूले लामो समयसम्म मोबाइलमा गेम खेल्दा वा भिडियोहरू हेर्दा उनीहरूको एकाग्रता र सिकाइको गति कम हुन सक्छ। यसले उनीहरुको विद्यालयको पढाइमा समेत नकारात्मक असर पारेको छ । जब बच्चाहरू लगातार स्क्रिनमा हेर्छन्, उनीहरूको दिमाग बाहिरी कुरामा हुन्छ जसले गर्दा पढाइमा ध्यान जाँदैन ।
सामाजिक प्रभाव
बालबालिकाले मोबाइलमा बढी समय बिताउँदा वास्तविक समाजसँगको सम्पर्क कम हुँदै जान्छ । यस कारण, उनीहरूलाई नयाँ साथी बनाउन गाह्रो हुन सक्छ किनभने उनीहरू मानिसहरूसँग कुरा गर्न हिचकिचाउँछन् । टोलीमा काम गर्ने र कुरा गर्ने र राम्रो व्यवहार गर्ने जस्ता सामाजिक सीपहरू पनि कम हुन सक्छन् ।
कम गर्ने उपाय
समय सीमा सेट गर्ने : अभिभावकहरूले बालबालिकाको मोबाइल प्रयोगको लागि समय सीमा तोक्नुपर्छ र त्यसलाई कडाइका साथ पालना गर्नुपर्छ ।
शारीरिक गतिविधि बढाउने : बच्चाहरूलाई बाहिरी खेलकुद र अन्य शारीरिक गतिविधिहरूमा भाग लिन प्रोत्साहन दिनुहोस्।
वैकल्पिक तरिकाहरू : बच्चाहरूलाई सिक्नको लागि अन्य स्रोतहरू, जस्तै किताब र खेलहरू प्रयोग गर्न प्रोत्साहन गर्नुहोस् ।
